Δευτέρα 31 Ιανουαρίου 2011

Έκθεση-έκφραση Α’ Γυμνασίου --- Ενότητα 1η, υποενότητα Γ’

 Στόχοι
Με την ενότητα αυτή οι μαθητές επιδιώκεται:
1.      Να κατανοήσουν τα είδη των προτάσεων ανάλογα με τα συστατικά τους και να μπορούν να τα διακρίνουν μέσα στο κείμενο.
2.      Να συνειδητοποιήσουν την εκφραστική διαφορά ανάμεσα στα διαφορετικά είδη προτάσεων και τη σκοπιμότητά τους.
3.      Να καταλάβουν τον ρόλο του σημείου στίξης στην έκφραση του νοήματος ενός κειμένου.
4.      Να κατανοήσουν ότι μπορούμε να πούμε διαφορετικά πράγματα χρησιμοποιώντας την ίδια πρόταση μέσω της έκφρασης στον προφορικό λόγο και των σημείων στίξης στον γραπτό.

Στάδιο 1: Ανακάλυψη της προβληματικής κατάστασης.
Σκοπός της εισαγωγικής αυτής ενότητας είναι η νέα γνώση να μη δοθεί έτοιμη στους μαθητές, αλλά να προκύψει μέσα από μια προβληματική κατάσταση που θα χρειάζεται λύση. Έτσι η νέα γνώση θα είναι χρήσιμη και θα προκύψει με φυσικό και όχι τεχνητό –έξω επιβαλλόμενο- τρόπο.
Τα παιδιά καλούνται να διαβάσουν το κείμενο 7 (σελ. 19 του βιβλίου). Τίθενται ερωτήσεις όπως: «ποιός μιλάει σ’ αυτό το κείμενο;», «Σε ποιόν μπορεί να απευθύνεται;». Μέσα από τη συζήτηση τα παιδιά θα καταλάβουν ότι ο συγγραφέας χρησιμοποιεί εξομολογητικό τόνο στην αφήγησή του και απλή γλώσσα επειδή το κείμενο δεν έχει επίσημο παραλήπτη. Ο εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά να προτείνουν πως θα ήταν γραμμένο το κείμενο αν θα έπρεπε να απευθυνθεί στον διευθυντή του σχολείου.
Ποιες είναι οι διαφορές που προκύπτουν;
Πως προέκυψαν αυτές;
Στο νέο κείμενο χρησιμοποιήσαμε μεγαλύτερες προτάσεις. Γιατί;

Στάδιο 2: Παρουσίαση του νέου.
Τώρα που οι μαθητές έχουν ανακαλύψει εμπειρικά τη λειτουργία των απλών και των επαυξημένων προτάσεων ο εκπαιδευτικός εξηγεί τα είδη των προτάσεων στο θεωρητικό τους υπόβαθρο. Μετά την παρουσίαση της νέας γνώσης τα παιδιά καλούνται να συγκρίνουν τα δυο κείμενα (του βιβλίου και αυτό που έφτιαξαν οι ίδιοι) και να αναγνωρίσουν τις επαυξημένες και τις απλές προτάσεις. Ο εκπαιδευτικός εξηγεί ότι εκτός από αυτή τη διαίρεση οι προτάσεις διαιρούνται και ανάλογα με το ύφος τους και τη στίξη σε αποφαντικές, ερωτηματικές, προστακτικές και επιφωνηματικές. Σχολιάζεται η λειτουργία του κάθε είδους στην τάξη.
Τα παιδιά καλούνται να διαβάσουν το κείμενο 6 (σελ. 18) à Γιατί ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ερωτηματική πρόταση στην αρχή της 4ης παραγράφου; Προσπαθήστε να αποδώσετε το νόημα της πρότασης χρησιμοποιώντας αποφαντική, επιφωνηματική και προστακτική πρόταση εναλλακτικά. Τι παρατηρείτε; Πόσο αλλάζει το νόημα του κειμένου;
Τα παιδιά παρακινούνται να δημιουργήσουν φανταστικές προτάσεις  που θα μετατρέπουν διαδοχικά από αποφαντικές σε ερωτηματικές, προστακτικές και επιφωνηματικές χωρίς να αλλάζουν τις λέξεις. Σε ποιους αποδέκτες θα μπορούσαν να απευθύνονται οι διαφορετικοί τύποι προτάσεων;
Φτιάχνουμε στον πίνακα τον παρακάτω πίνακα και παρακινούμε τα παιδιά να συμπληρώσουν τα κενά με βάση τις γνώσεις που ήδη έχουν αποκτήσει.
Είδος πρότασης
Σημασία
Σημείο στίξης που βάζουμε στο τέλος της
Παράδειγμα
Αποφαντική



Ερωτηματική



Προστακτική



Επιφωνηματική





Στάδιο 3: Δουλειά σε ομάδες.
Τα παιδιά χωρίζονται σε 3 ομάδες:
Η πρώτη αναλαμβάνει το κείμενο 1, η δεύτερη το κείμενο 2 και η Τρίτη το κείμενο 4. Κάθε ομάδα δουλεύει χωριστά.
Ποια είναι η λειτουργία των σημείων στίξης στα κείμενα;
Τι είδους προτάσεις χρησιμοποιούνται;
Ποιος είναι ο λόγος για τον οποίο ο συγγραφέας διαλέγει τις αντίστοιχες προτάσεις;
Η πρώτη και η τρίτη ομάδα δουλεύοντας με το κείμενό τους η κάθε μια καλούνται να αντικαταστήσουν όλες τις ερωτηματικές, προστακτικές και επιφωνηματικές προτάσεις με αποφαντικές. Η δεύτερη ομάδα καλείται να αντικαταστήσει όσες περισσότερες αποφαντικές προτάσεις μπορεί με προτάσεις άλλου είδους. Κατόπιν σημειώνουν ποιες διαφορές εντοπίζονται στο κείμενο. Αλλάζει το ύφος του; Επιτελεί το ίδιο καλά τον σκοπό για τον οποίο έχει γραφτεί;

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου